Ομάδα ATC: A01A Στοματολογικά παρασκευάσματα

Το ακετυλοσαλικυλικό οξύ συνδυάζει σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως είναι η ισχυρή αντιπυρετική, αναλγητική και αντιφλεγμονώδης δράση του, ώστε να αποτελεί το μέτρο σύγκρισης με όλα τα νεώτερα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

Η αδρεναλόνη είναι ένας αδρενεργικός αγωνιστής που κυρίως δρα σε αλφα-1 αδρενεργικούς υποδοχείς και έχει μικρή συγγένεια με τους υποδοχείς βήτα. Η αδρεναλόνη έχει χρησιμοποιηθεί ως τοπικό αγγειοσυσταλτικό και αιμοστατικό, καθώς και για την παράταση της δράσης των τοπικών αναισθητικών.

Η αμφοτερικίνη Β (amphotericin B) είναι ένα μακροκυκλικό αντιμυκητιασικό της ομάδας του πολυενίου που έχει απομονωθεί από το Streptomyces modocus. Το φάρμακο πιθανώς, δρα δια δεσμεύσεως με τις στερόλες που βρίσκονται στην κυτταρική μεμβράνη του μύκητα, με επακόλουθο την μεταβολή της διαβατότητας της μεμβράνης που επιτρέπει την διαρροή διαφόρων μικρών μορίων.

Η αμυλμετακρεσόλη (amylmetacresol) είναι ένας αντιβακτηριακός και αντιιικός παράγοντας, και μπλοκάρει τους διαύλους νατρίου με τάση με τοπικό αναισθητικό τρόπο. Ανακουφίζει από τα συμπτώματα του πονόλαιμου / ερεθισμού του λαιμού.

Το βενζοξόνιο (benzoxonium) είναι ένα αντισηπτικό τεταρτοταγούς αμμωνίου, με ισχυρές βακτηριοστατικές και βακτηριοκτόνες ιδιότητες κατά Gram-θετικών και σε μικρότερο βαθμό κατά Gram-αρνητικών βακτηριδίων. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό εναντίον των βακτηριδίων που ευθύνονται για τις στοματοφαρυγγικές λοιμώξεις και για την δημιουργία της οδοντικής πλάκας. Έχει επίσης μυκητοκτόνο δράση και ασθενή αντιϊκή δράση κατά των ιών όπως γρίππης, παραϊνφλουέντζας και των ιών που προκαλούν τον ανθρώπινο έρπη. Αυτός ο αντισηπτικός κατιονικός παράγων έχει υψηλή επιφανειακή δράση η οποία επιτρέπει ένα ισχυρό διεισδυτικό αποτέλεσμα.

Η υδροχλωρική βενζυδαμίνη (benzydamine) ανήκει στην ομάδα των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών ουσιών. Σταθεροποιεί την κυτταρική μεμβράνη και παρεμποδίζει τη σύνθεση των προσταγλανδινών. Παρουσιάζει τοπική αντιφλεγμονώδη και αναλγητική δράση, και ασκεί τοπική αναισθητική δράση στο στοματικό βλεννογόνο. Κλινικές μελέτες αποδεικνύουν ότι η βενζυδαμίνη είναι αποτελεσματική για τη θεραπεία τοπικών στοματικών και φαρυγγικών ερεθιστικών διαδικασιών.

H χλωροεξιδίνη είναι ένας αντιμικροβιακός παράγων, δραστικός έναντι ευρέος φάσματος Gram-θετικών και Gram-αρνητικών οργανισμών, ζυμομυκήτων, μυκήτων, ευκαιριακών αναερόβιων και αερόβιων. H χλωροεξιδίνη είναι κυρίως ένας “μεμβρανοδραστικός” παράγοντας που καταστρέφει την εξωτερική μεμβράνη των βακτηρίων. Eίναι ανενεργή σε σπόρια βακτηριδίων εκτός εάν οι θερμοκρασίες είναι υψηλές.

Η χλωροτετρακυκλίνη είναι ένα βακτηριοστατικό αντιβιοτικό, της ομάδας των τετρακυκλινών, το οποίο δρα αναστέλλοντας τη σύνθεση πρωτεϊνών στο βακτηριακό κύτταρο. Συγκεκριμένα, μεταβάλλει την κυτταρική διαίρεση και το σχηματισμό νέου κυτταρικού τοιχώματος. Η χλωροτετρακυκλίνη συνδέεται με υποδοχείς στην υπομονάδα 30S του βακτηριακού ριβοσώματος, όπου παρεμβαίνει στη δέσμευση του αμινοακυλ-tRNA στον υποδοχέα του συμπλέγματος ριβοσώματος-mRNA. Η χλωροτετρακυκλίνη είναι δραστική κατά βακτηρίων GRAM και GRAM, ρικετσιών, χλαμυδιών, και πρωτοζώων.

Η κλοτριμαζόλη είναι παράγωγο του ιμιδαζολίου και έχει ευρύ φάσμα αντιμυκητιασικής δράσης. Η κλοτριμαζόλη έχει ένα ευρύ φάσμα αντιμυκητιασικής δράσης in vitro και in vivo, που περιλαμβάνει δερματόφυτα, ζυμομύκητες, ευρωμύκητες κλπ. Η κλοτριμαζόλη δρα αποτελεσματικά κατά των μυκήτων, με αναστολή της σύνθεσης της εργοστερόλης. Η αναστολή της σύνθεσης της εργοστερόλης οδηγεί στην δομική και λειτουργική βλάβη της κυτταρικής μεμβράνης των μυκήτων.

Η δεξαμεθαζόνη είναι ένα συνθετικό γλυκοκορτικοειδές με επταπλάσια αντιφλεγμονώδη δράση από την πρεδνιζολόνη. Όπως άλλα γλυκοκορτικοειδή, η δεξαμεθαζόνη έχει επίσης αντιαλλεργικές, αντιτοξικές, αντιπυρετικές και ανοσοκατασταλτικές ιδιότητες.

Η δοξυκυκλίνη είναι ένα αντιβιοτικό φάρμακο της ομάδας των τετρακυκλινών. Είναι βασικά βακτηριοστατική και θεωρείται ότι ασκεί την αντιμικροβιακή της δράση μέσω της αναστολής της πρωτεϊνικής σύνθεσης.

Η επινεφρίνη δρα, σε ποικίλο βαθμό, τόσο στους άλφα όσο και στος βήτα αδρενεργικούς υποδοχείς. Στις συνήθεις δόσεις, οι πιο έκδηλες δράσεις της σχετίζονται με τους βήτα υποδοχείς της καρδιάς και των αγγειακών και άλλων λείων μυϊκών ινών. Σε μεγάλες δόσεις επικρατούν οι άλφα αδρενεργικές επιδράσεις.

Η εξετιδίνη (hexetidine) είναι ένα τοπικής χρήσης φάρμακο με αντισηπτικές ιδιότητες, που δρα εναντίον πολλών μικροβίων και μυκήτων που ευθύνονται για τις λοιμώξεις της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας.

Η υδροκορτιζόνη είναι ένα γλυκοκορτικοειδές που εκκρίνεται από τα επινεφρίδια και φέρει αντιφλεγμονώδη δράση ικανή να απελευθερώνει και να επάγει τη σύνθεση του ειδικού αναστολέα PLA2. Η υδροκορτιζόνη ανήκει στα βραχείας δράσης γλυκοκορτικοειδή με μέσο όρο δράσης 8-12 ώρες.

Το υπεροξείδιο του υδρογόνου (hydrogen peroxide) είναι ένας οξειδωτικός παράγοντας που χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό, απολυμαντικό, και αποσμητικό. Η αντισηπτική του δράση οφείλεται στην άμεση απελευθέρωση οξυγόνου όταν εφαρμόζεται σε ιστούς, αλλά τα αποτελέσματα διαρκούν μόνον όσο εκλύεται το οξυγόνο και είναι βραχείας διάρκειας. Επιπλέον, η αντιμικροβιακή δράση του εκλυομένου οξυγόνου ελαττώνεται με την παρουσία οργανικών ενώσεων.

Η μετρονιδαζόλη ανήκει στην ομάδα των νιτροϊμιδαζολών. Η μετρονιδαζόλη είναι ένα προφάρμακο, που ενεργοποιείται ενδοκυτταρίως και στη συνέχεια συνδέεται με το DNA, διαταράσει την ελικοειδή δομή του, αναστέλλει την βακτηριακή σύνθεση νουκλεϊκών οξέων και με αποτέλεσμα το θάνατο των βακτηριδιακών κυττάρων.

Η μικοναζόλη είναι μια αντιμυκητιασική ιμιδαζόλη και αλληλεπιδρά με την 14-α δεμεθυλάση του κυτοχρώματος P-450, ένα ένζυμο απαραίτητο για τη μετατροπή της λανοστερόλης σε εργοστερόλη. Η εργοστερόλη αποτελεί βασικό συστατικό της κυτταρικής μεμβράνης των μυκήτων, οπότε η αναστολή σύνθεσής της, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της διαπερατότητας της κυτταρικής μεμβράνης των μυκήτων και κατά συνέπεια την έξοδο κυτταροπλασματικού περιεχομένου.

Η μινοκυκλίνη (minocycline) αναστέλλει την κυτταρική ανάπτυξη, αναστέλλοντας την μετάφραση. Συγκεκριμένα, προσδένεται στην υποομάδα 30S του ριβοσώματος, αποτρέποντας την σύνδεση του tRNA στο σύμπλεγμα mRNA-ριβοσώματος.

Η νεομυκίνη είναι αντιβιοτικό που ανήκει στην θεραπευτική κατηγορία των αμινογλυκοσιδών, με αποτελεσματική τοπική αντιμικροβιακή δράση εναντίον πολλών κατά Gram θετικών και κατά Gram αρνητικών παθογόνων μικροοργανισμών. Η νεομυκίνη αναστέλλει την πρωτεϊνική σύνθεση μέσω μιας μη αναστρέψιμης πρόσδεσης με την υπομονάδα 30S των ριβοσωμάτων και βλάπτει την κυτταροπλασματική μεμβράνη. Η πρόσδεση με την υπομονάδα 30S οδηγεί στο σχηματισμό πρωτεϊνών λανθασμένης αλληλουχίας αμινοξέων (μη λειτουργικές πρωτεΐνες).

Η οκτενιδίνη (octenidine) έχει καλή βακτηριοστατική δράση ιδίως κατά Gram-Θετικών βακτηριδίων, καθώς και καλή δράση κατά δερματοφύτων και ζυμομυκήτων. Η οκτενιδίνη έχει επίσης βακτηριοκτόνο και μυκητοκτόνο δράση. Ο μηχανισμός δράσης της είναι ότι αντιδρά με τους πολυσακχαρίτες των κυτταρικών τοιχωμάτων των μικροοργανισμών, προσβάλλει το ενζυμικό σύστημα και τελικά οδηγεί στη καταστροφή της κυτταρικής λειτουργίας.

Η πρεδνιζολόνη είναι ένα συνθετικό γλυκοκορτικοειδές και συγκεκριμένα είναι ένα συνθετικό παράγωγο της κορτιζόλης, η οποία είναι ορμόνη του φλοιού των επινεφριδίων. Η πρεδνιζολόνη έχει κυρίως αντιφλεγμονώδεις, αντιαλλεργικές και ανοσοκατασταλτικές ιδιότητες.

Το φθοριούχο νάτριο (sodium fluoride) ενδείκνυται για την πρόληψη τερηδόνας σε εφήβους και ενήλικες, ιδιαίτερα σε ασθενείς με κίνδυνο πολυτερηδονισμού (τερηδόνες μύλης και/ή ρίζας). Ο κύριος τρόπος της αντιτερηδονογόνου δράσης του φθορίου είναι μετά την ανατολή των δοντιών, τοπικά. Πιστεύεται ότι και τα συμπληρώματα φθορίου μέσω της συστηματικής οδού δρουν επίσης κυρίως τοπικά (κατά την κατάποση, μέσω του σάλιου).

Το υπερβορικό νάτριο (sodium perborate) είναι χημική ένωση που υφίσταται υδρόλυση σε επαφή με το νερό, παράγοντας υπεροξείδιο του υδρογόνου και βορικό. Το υπερβορικό νάτριο χρησιμεύει ως σταθερή πηγή ενεργού οξυγόνου σε πολλά απορρυπαντικά, απορρυπαντικά ρούχων, προϊόντα καθαρισμού και λευκαντικά ρούχων. Το υπερβορικό νάτριο απελευθερώνει οξυγόνο γρήγορα σε θερμοκρασίες άνω των 60 ° C. Για να το ενεργοποιήσετε σε χαμηλότερες θερμοκρασίες (40-60 ° C), πρέπει να αναμιχθεί με έναν κατάλληλο ενεργοποιητή, συνήθως τετραακετυλαιθυλενοδιαμίνη (TAED). Η ένωση έχει αντισηπτικές ιδιότητες και μπορεί να δράσει ως απολυμαντικό.

Η τετρακυκλίνη αναστέλλει την κυτταρική ανάπτυξη, αναστέλλοντας την μετάφραση. Συγκεκριμένα, προσδένεται στην υποομάδα 30S του ριβοσώματος, αποτρέποντας την σύνδεση του tRNA στο σύμπλεγμα mRNA-ριβοσώματος.

Το ακετονίδιο τριαμσινολόνης αποτελεί ένα πιο δραστικό παράγωγο της τριαμσινολόνης και είναι 8 φορές περίπου πιο δραστικό από την πρεδνιζόνη. Αν και ο ακριβής μηχανισμός της αντιαλλεργικής τους δράσης είναι άγνωστος, τα κορτικοστεροειδή είναι πολύ αποτελεσματικά στη θεραπεία των αλλεργικών νόσων στον άνθρωπο.