Ομάδα ATC: N04B Ντοπαμινεργικοί παράγοντες

Η αμανταδίνη δρα ενισχύοντας την απελευθέρωση της ντοπαμίνης από τους κεντρικούς νευρώνες και εμποδίζει την επαναπρόσληψη της στα συναπτικά σωμάτια. Όταν χορηγείται είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα, η αμανταδίνη βελτιώνει τα σημεία και συμπτώματα της νόσου του Parkinson και τη λειτουργική ικανότητα. Επίσης, η αμανταδίνη αναστέλλει ειδικά την αντιγραφή του γενετικού υλικού των ιών της γρίπης Α σε χαμηλές συγκεντρώσεις.

Η απομορφίνη είναι άμεσος διεγέρτης των υποδοχέων ντοπαμίνης κι ενώ έχει τις ιδιότητες αγωνιστή αμφότερων των D₁ και D₂ υποδοχέων, δεν ακολουθεί τον τρόπο μεταφοράς ή τις μεταβολικές οδούς της λεβοντόπα. Οι ενέργειές της επί της παρκινσονικής κινητικής δυσλειτουργίας πιθανόν λαμβάνουν χώρα σε μετασυναπτικές θέσεις του υποδοχέα.

Η βρωμοκρυπτίνη (bromocriptine) αναστέλλει την έκκριση της προλακτίνης, ορμόνης του προσθίου λοβού της υποφύσεως, χωρίς να επηρεάζει τα φυσιολογικά επίπεδα των άλλων ορμονών της υποφύσεως.

Η καβεργολίνη είναι ντοπαμινεργικό παράγωγο της ερυσιβώδους ολύρας που χαρακτηρίζεται από ισχυρή και μακράς διάρκειας δραστικότητα όσον αφορά στη μείωση της προλακτίνης.

Η εντακαπόνη (entacapone) ανήκει στη φαρμακοθεραπευτική κατηγορία των αναστολέων της κατεχολ-Ο-μεθυλ τρανσφεράσης (COMT). Είναι ένας ανατρέψιμος, ειδικός αναστολέας COMT με κυρίως περιφερική δράση, ο οποίος προορίζεται για ταυτόχρονη χορήγηση με ιδιοσκευάσματα λεβοντόπα. Η εντακαπόνη παρατείνει την κλινική ανταπόκριση στην λεβοντόπα.

Η λεβοντόπα (levodopa) είναι ένας μεταβολικός πρόδρομος της ντοπαμίνης (ανεπαρκής ποσότητα ντοπαμίνης σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου έχουν ως αποτέλεσμα τον παρκινσονισμό). Η λέβοντοπα διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και αποκαθιστά τα επίπεδα ντοπαμίνης στα κέντρα του εξωπυραμιδικού συστήματος (μέλαινα ουσία) που ατροφούν στον παρκινσονισμό.

Η οπικαπόνη είναι ένας περιφερικός, εκλεκτικός και αναστρέψιμος αναστολέας της κατεχολ-Ο-μεθυλοτρανσφεράσης (COMT) με υψηλή συγγένεια πρόσδεσης (υποπικογραμμομοριακή). Η οπικαπόνη ενδείκνυται ως συμπληρωματική θεραπεία σε συνδυασμό με σκευάσματα λεβοντόπα/αναστολέων της DOPA αποκαρβοξυλάσης (DDCI) σε ενήλικες ασθενείς με νόσο του Parkinson, καθώς αυξάνει τα επίπεδα της λεβοντόπα στο πλάσμα και βελτιώνει με αυτόν τον τρόπο την κλινική ανταπόκριση στη λεβοντόπα.

Η περγολίδη είναι ένα συνθετικό παράγωγο της ερυσιβώδους όλυρας και αποτελεί ισχυρό, μακράς δράσης αγωνιστή του υποδοχέα της ντοπαμίνης. Τόσο in vitro όσο και in vivo φαρμακολογικές μελέτες έχουν καταδείξει τη δράση της περγολίδης ως επιλεκτικού αγωνιστή της ντοπαμίνης με μικρή ή καθόλου επίδραση στα μονοπάτια της νορεπινεφρίνης, της επινεφρίνης και της σεροτονίνης σε θεραπευτικές δόσεις. Όπως συμβαίνει και με άλλους αγωνιστές της ντοπαμίνης, η περγολίδη αναστέλλει την απελευθέρωση προλακτίνης.

Η πιριβεδίλη είναι ντοπαμινεργικός αγωνιστής (διεγείρει τους υποδοχείς της ντοπαμίνης και τις εγκεφαλικές ντοπαμινεργικές οδούς).

Η πραμιπεξόλη (pramipexole) είναι ένας αγωνιστής ντοπαμίνης, που συνδέεται με υψηλή εκλεκτικότητα και ειδικότητα στην D₂ υπο-οικογένεια ντοπαμινεργικών υποδοχέων. Εχει εκλεκτική χημική συγγένεια με τους D₃ υποδοχείς και έτσι έχει πλήρη ενδογενή δράση. Η πραμιπεξόλη ομαλοποιεί τις κινητικές διαταραχές των παρκινσονικών, διεγείροντας τους ντοπαμινεργικούς υποδοχείς στο ραβδωτό σώμα. Μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι η πραμιπεξόλη αναστέλλει τη σύνθεση, απελευθέρωση και επαναπρόσληψη της ντοπαμίνης.

Η ρασαγιλίνη είναι ένας δραστικός, μη αναστρέψιμος εκλεκτικός αναστολέας ΜΑΟ-Β, η οποία μπορεί να προκαλέσει μια αύξηση των επιπέδων ντοπαμίνης στον εξωκυτταρικό χώρο στις αύλακες. Τα αυξημένα επίπεδα της ντοπαμίνης και η συνεπαγόμενη αύξηση της ντοπαμινεργικής δράσης είναι πιθανό να μεσολαβούν στις ευεργετικές επιδράσεις της ρασαγιλίνης όπως έχουν παρατηρηθεί σε μοντέλα δυσλειτουργίας της ντοπαμινεργικής κινητικότητας.

Η ροπινιρόλη είναι ένας μη εργολινικός D₂/D₃ αγωνιστής της ντοπαμίνης.

Η ροτιγοτίνη είναι ένας μη εργολινικός αγωνιστής της ντοπαμίνης για τη θεραπεία των σημείων και συμπτωμάτων της νόσου του Parkinson και του Συνδρόμου Ανήσυχων Ποδιών.

Η σαφιναμίδη δρα μέσω τόσο ντοπαμινεργικού όσο και μη ντοπαμινεργικού μηχανισμού δράσης. Η σαφιναμίδη είναι ιδιαίτερα επιλεκτικός αναστολέας της ΜΑΟ-Β που προκαλεί αύξηση των εξωκυττάριων επιπέδων ντοπαμίνης στο ραβδωτό σώμα. Η σαφιναμίδη ενδείκνυται για τη θεραπεία ενηλίκων ασθενών με ιδιοπαθή νόσο του Πάρκινσον (PD) ως συμπληρωματική θεραπεία σε σταθερή δόση λεβοντόπα (L-dopa).

Η σελεγιλίνη είναι ένας εκλεκτικός αναστολέας της μονοαμινοξειδάσης-Β (ΜΑΟ-Β) η οποία εμποδίζει τη διάσπαση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Επίσης αναστέλλει την επαναπρόσληψη της ντοπαμίνης από τους προσυναπτικούς υποδοχείς της ντοπαμίνης. Αυτά τα αποτελέσματα ενισχύουν την ντοπαμινεργική δράση στον εγκέφαλο και βοηθούν στην εξισορρόπηση και παράταση της δράσης της εξωγενούς και ενδογενούς ντοπαμίνης.

Η τολκαπόνη (tolcapone) είναι ένας ισχυρός, εκλεκτικός και αναστρέψιμος αναστολέας της κατεχολ-Ο-μεθυλοτρανσφεράσης (COMT). Όταν χορηγείται συγχρόνως με λεβοντόπα και με έναν αναστολέα της αποκαρβοξυλάσης των αρωματικών αμινοξέων (AADC-I), οδηγεί στην επίτευξη σταθερότερων επιπέδων λεβοντόπα στο πλάσμα ελαττώνοντας το μεταβολισμό της λεβοντόπα σε 3-μεθοξυ-4-υδροξυ-L-φαινυλαλανίνη (3-OMD). Υψηλά επίπεδα 3-OMD στο πλάσμα έχουν συσχετιστεί με μικρή ανταπόκριση στη λεβοντόπα των ασθενών με νόσο του Parkinson.