Προγεσταγόνα ή προγεστερινοειδή

Yπάρχουν δύο ομάδες προγεσταγόνων, η φυσική προγεστερόνη και τα ανάλογά της (διυδρογεστερόνη, μεδροξυπρογεστερόνη) και τα ανάλογα της 19-νορτεστοστερόνης (νοραιθιστερόνη, νοργεστρέλη). Τα νεώτερα προγεσταγόνα δεσογεστρέλη, νοργκεστιμάτη, γεστοδένη είναι όλα παράγωγα της νοργεστρέλης. Η λεβονοργεστρέλη είναι το δραστικό ισομερές της νοργεστρέλης με διπλάσια αυτής δράση και λόγω της χρήσης της περιγράφεται στο κεφ. 07.02.02 .

Στη θεραπευτική χρησιμοποιούνται τα συνθετικά παράγωγα της προγεστερόνης και της 19-νορτεστοστερόνης, τα οποία έχουν επίσης και ήπιες ανδρογονικές ιδιότητες. Στον οργανισμό τα προγεστερινοειδή μεταβολίζονται σε οιστρογόνα και τεστοστερόνη, γεγονός που ερμηνεύει μερικές από τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους. H χρήση των προγεστερινοειδών στη διάρκεια του 1ου τριμήνου της κύησης με σκοπό την ενίσχυση του τροφοβλαστικού ιστού και την προστασία από αυτόματη αποβολή θεωρείται σήμερα αμφίβολη και από μερικούς επικίνδυνη για το κύημα (αυξημένος κίνδυνος συγγενών ανωμαλιών κλπ).

Oι Ενδείξεις των προγεστερινοειδών αναγράφονται στις επιμέρους ουσίες.

Αντενδείξεις: Καρκίνος μαστού ή γεννητικών οργάνων (εκτός εάν αποτελούν μέρος της θεραπευτικής αγωγής), αδιάγνωστη αιμορραγία κολπική ή των ουροφόρων οδών, σοβαρή ηπατική νόσος ή ηπατικός όγκος, σύνδρομο Dubin-Johnson, σύνδρομο Rotor, ίκτερος ή παρατεταμένος κνησμός ή έρπητας σε προηγούμενη κύηση, πορφυρία, αρτηριακή υπέρταση, θρομβοφλεβίτιδα ή θρομβοεμβολική διαταραχή ή ιστορικό αυτών. Η χρήση τους αντενδείκνυται κατά την κύηση, διότι η χρήση προγεστερινοειδών κατά το πρώτο τετράμηνο της κύησης έχει σχετιστεί με αρρενοποίηση των θηλέων και εμφάνιση υποσπαδία στα άρρενα έμβρυα.

Aνεπιθύμητες ενέργειες: Nαυτία, έμετοι, κατάθλιψη, μεταβολή της libido, αιμορραγία εκ διαφυγής, διαταραχές του κύκλου, αμηνόρροια, οίδημα, αύξηση του βάρους και σπανίως ελάττωση, εκτρόπιο τραχήλου της μήτρας, χολοστατικός ίκτερος, αλλεργικά εξανθήματα με ή χωρίς κνησμό, ακμή, γαλακτόρροια, θρομβοεμβολικά επεισόδια.

Aλληλεπιδράσεις: Mε αντιεπιληπτικά και φαινυλοβουταζόνη μειώνεται η δραστικότητά τους. Πιθανόν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα εξετάσεων της ηπατικής βιολογίας, των παραγόντων πήξης VII, VIII, IX και X, της λειτουργίας του θυρεοειδούς και της δοκιμασίας μετυραπόνης. Η ανάγκη σε αντιδιαβητικά δισκία ή ινσουλίνη μπορεί να διαφοροποιηθεί.

Προσοχή στη χορήγηση: Σε άτομα με καρδιακή, νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια, άσθμα, επιληψία.

Δοσολογία: Bλ. επιμέρους δραστικές ουσίες.