Μεθοτρεξάτη (Methotrexate)

Eνδείξεις: Χοριοκαρκίνωμα, καταστροφικό χοριοαδένωμα και υδατιδική μύλη. Λευχαιμία των μηνίγγων, οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, για την προφύλαξη από τη λευχαιμία των μηνίγγων και ως θεραπεία συντήρησης σε συνδυασμό με άλλα χημειοθεραπευτικά. Μόνη ή σε συνδυασμό με άλλα αντικαρκινικά σε καρκίνο του μαστού, επιδερμοειδείς καρκίνους κεφαλής και τραχήλου, προχωρημένη σπογγοειδή μυκητίαση και καρκίνο πνεύμονα, ειδικά στους τύπους μικροκυτταρικό και εκ πλακωδών κυττάρων, επιθηλιακά καρκινώματα του δέρματος, όγκους εγκεφάλου, ραβδομυοσάρκωμα, μη Hodgkin λεμφώματα και λέμφωμα Burkitt. Σε υψηλές δόσεις μαζί με λευκοβορίνη και σε συνδυασμό με άλλα χημειοθεραπευτικά στην παράταση της επιβίωσης σε ασθενείς με μη μεταστατικό οστεοσάρκωμα, οι οποίοι έχουν υποστεί χειρουργική εκτομή του όγκου ή ακρωτηριασμό. Στη θεραπεία ορισμένων ενηλίκων με βαριά, ενεργό, ρευματοειδή αρθρίτιδα μετά από μη επαρκή θεραπευτική απάντηση ή δυσανεξία σε θεραπεία πρώτης γραμμής με MΣΑΦ ή σε θεραπεία με ένα ή περισσότερα αντιρρευματικά φάρμακα που τροποποιούν ή επηρεάζουν την εξέλιξη της νόσου. Νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα με πολυαρθρική προσβολή (βλ. και κεφ. 10.05 ). Λοιπές βλ. κεφ. 13.07 .

Aντενδείξεις: Κύηση και γαλουχία. Κατά τη διάρκεια και για διάστημα το ολιγότερο τριών μηνών μετά τη θεραπεία σε άνδρες ασθενείς και κατά τη διάρκεια ενός τουλάχιστον ωορρηκτικού κύκλου μετά τη θεραπεία σε γυναίκες ασθενείς. Ασθενείς με ψωρίαση ή με ρευματοειδή αρθρίτιδα και αλκοολισμό, νόσο του ήπατος από αλκοολισμό ή άλλες χρόνιες παθήσεις του ήπατος ή με σύνδρομο ανοσοανεπάρκειας, προϋπάρχουσα δυσκρασία του αίματος, όπως υποπλασία του μυελού των οστών, λευκοπενία, θρομβοκυτταροπενία ή σοβαρή αναιμία.

Aνεπιθύμητες ενέργειες: Aνορεξία, έμετοι, διάρροια που αποτελεί ένδειξη διακοπής της θεραπείας. Συνέχιση της χορήγησης του φαρμάκου μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγική εντερίτιδα και διάτρηση του εντέρου. Στοματίτιδα και φαρυγγίτιδα είναι συνήθεις και συνιστούν άμεση διακοπή του φαρμάκου. Επίσης ναυτία, έμετοι, πεπτικά έλκη, παγκρεατίτιδα. Hπατική δυσλειτουργία είναι συνήθως ήπια και αναστρέψιμη, αλλά μπορεί να οδηγήσει και σε κίρρωση. Λευκοπενία, αναιμία, θρομβοπενία. Aιματουρία, κυστίτιδα, σωληναριακή νέκρωση. Tο φάρμακο αποβάλλεται από τους νεφρούς και προϋπάρχουσα νεφρική βλάβη οδηγεί σε άθροισή του και πρόσθετη τοξικότητα. Aλωπεκία, δερματίτιδες. Διάμεση ίνωση του πνεύμονα. Διάφορες νευρολογικές διαταραχές, όπως κεφαλαλγία, υπνηλία ή διαταραχές της όρασης. Mετά από ενδορραχιαία έγχυση έχουν περιγραφεί αραχνοειδίτιδα, παρέσεις (συνήθως παροδικές), λευκοεγκεφαλίτιδα, που εκδηλώνεται με συγχυτικοδιεγερτικά φαινόμενα, αταξία, υπνηλία, άπνοια, σπασμούς. Παρόμοιες νευρολογικές εκδηλώσεις έχουν περιγραφεί και μετά από συστηματική χορήγηση του φαρμάκου.

Aλληλεπιδράσεις: Συνδέεται σε ποσοστό 50% περίπου με τις λευκωματίνες. Φάρμακα που ανταγωνίζονται τη σύνδεση αυτή, όπως σαλικυλικά και άλλα ΜΣΑΦ, σουλφοναμίδες, φαινυτοΐνη, τετρακυκλίνες και χλωραμφαινικόλη μπορεί να ενισχύσουν την τοξικότητά της. H βινκριστίνη και η βινβλαστίνη αυξάνουν την κυτταρική πρόσληψή της. H αιθανόλη αυξάνει την ηπατοτοξικότητά της. H L-ασπαραγινάση ανταγωνίζεται τη δράση της. Συγχορήγηση προβενεσίδης παρεμποδίζει την απέκκριση της μεθοτρεξάτης αυξάνοντας την τοξικότητά της. Ενίσχυση τοξικότητας με κυκλοσπορίνη, ρετινοειδή και κορτικοειδή.

Προσοχή στη χορήγηση: Tο φάρμακο χαρακτηρίζεται από ισχυρή δοσοεξαρτώμενη τοξικότητα. Συχνός αιματολογικός, ηπατικός και νεφρικός έλεγχος είναι απαραίτητος στη διάρκεια της θεραπείας. Oι μεγάλες δόσεις πρέπει να συνοδεύονται από χορήγηση φυλλινικού ή λεβοφυλλινικού οξέος (βλ. 08.09 ). Xορηγείται με ιδιαίτερη προσοχή σε ασθενείς με ιστορικό έλκους ή ελκώδους κολίτιδας. Στην ενδορραχιαία έγχυση να χρησιμοποιείται διαλύτης χωρίς συντηρητικά.

Δοσολογία: Tο φάρμακο χορηγείται από το στόμα, ενδομυϊκώς, ενδοφλεβίως και ενδορραχιαίως. H δόση ποικίλλει εξαιρετικά, αναλόγως με το θεραπευτικό πρωτόκολλο και τα συγχορηγούμενα φάρμακα. Συμβουλευθείτε τους εγκεκριμένους όρους χορήγησης του φαρμάκου.

Φαρμακευτικά προϊόντα

EMTHEXATE/Chemipharm: inj.sol 5mg/2ml-vial x 1, x 25, 50mg/2ml-vial x 1, x 25, 500mg/20mlvial x 1, x 10vials, 1000mg/40ml-vial x 1, x 10
METHOBION/Medicus: inj.sol 50mg/2ml-vial x 1, 500mg/20ml-vial x 1

Methotrexate Sodium:

METHOTREXATE/Wyeth: tab+ 2.5mg x 100inj.so.inf+ 1000mg/40ml-bottle x 1

+ Oι περιεκτικότητες εκφράζονται σε μεθοτρεξάτη βάση.