Ομάδα ATC: N07X Άλλα φάρμακα του νευρικού συστήματος

Η αμιφαμπριδίνη αναστέλλει τους τασεοεξαρτώμενους διαύλους καλίου, παρατείνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο την αποπόλωση της προσυναπτικής μεμβράνης του κυττάρου. Η παράταση της δράσης ενισχύει δυνητικά τη μεταφορά ασβεστίου στις νευρικές απολήξεις. Η ενδοκυτταρική αύξηση της συγκέντρωσης ασβεστίου που προκύπτει διευκολύνει την εξωκύτωση των κυστιδίων που περιέχουν ακετυλοχολίνη, γεγονός που ενισχύει τη νευρομυική μετάδοση.

Η επλοντερσένη είναι ένα σύζευγμα ολιγονουκλεοτιδίου-GalNAc που προκαλεί αποικοδόμηση του μεταλλαγμένου και άγριου τύπου TTR mRNA μέσω δέσμευσης στο TTR mRNA, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της πρωτεΐνης TTR ορού και των εναποθέσεων πρωτεΐνης TTR στους ιστούς.

Η φαμπριδίνη (fampridine) είναι αναστολέας των διαύλων καλίου και επιδρά στα κατεστραμμένα νεύρα, συγκρατώντας τα φορτισμένα ιόντα καλίου στα νευρικά κύτταρα. Κατ‘ αυτόν τον τρόπο, οι νευρικές ώσεις συνεχίζουν απρόσκοπτα τη διαδρομή τους κατά μήκος των νεύρων διεγείροντας τους μυς, γεγονός που διευκολύνει τη βάδιση (καθ’ ότι στη σκλήρυνση κατά πλάκας, η μετάδοση των νευρικών ώσεων παρεμποδίζεται από τα κατεστραμμένα προστατευτικά περιβλήματα των νεύρων, γεγονός που συνεπάγεται μυική αδυναμία, μυική δυσκαμψία και δυσκολία στη βάδιση).

Η ινοτερσένη (inotersen) είναι ένας αντινοηµατικός ολιγονουκλεοτιδικός (ASO) αναστολέας που, μέσω επιλεκτικής σύνδεσης στο mRNA της TTR, προκαλεί την αποδόμηση του οδηγώντας σε σημαντικές μειώσεις στα επίπεδα της μεταλλαγμένης και φυσικού τύπου πρωτεΐνης TTR που εκκρίνεται από το ήπαρ εντός της κυκλοφορίας. Η ινοτερσένη ενδείκνυται για τη θεραπεία πολυνευροπάθειας σε ενήλικες ασθενείς με κληρονομική αμυλοείδωση από τρανσθυρετίνη (hATTR).

Η πατισιράνη είναι ένα δίκλωνο μικτό παρεμβαλλόμενο ριβονουκλεϊκό οξύ (siRNA) που στοχεύει ειδικά μια γενετικά διατηρημένη αλληλουχία στην 3' μη μεταφραζόμενη περιοχή του συνόλου του μεταλλαγμένου και μη-μεταλλαγμένου (φυσιολογικού) γονιδίου mRNA της TTR. Μέσω μιας φυσικής διεργασίας που ονομάζεται παρεμβολή RNA (RNAi), η πατισιράνη προκαλεί την καταλυτική αποικοδόμηση του mRNA της TTR στο ήπαρ, με αποτέλεσμα τη μείωση της πρωτεΐνης TTR, φορέα πρωτεΐνης σύνδεσης ρετινόλης που διευκολύνει τη μεταφορά βιταμίνης Α στο αίμα.

Η πιτολισάντη είναι ένας από του στόµατος λαµβανόµενος ενεργός ανταγωνιστής των H₃ υποδοχέων ισταμίνης/αντίστροφος αγωνιστής, ο οποίος μέσω του αποκλεισμού των αυτο-υποδοχέων ισταμίνης ενισχύει τη δράση ισταμινεργικών νευρώνων του εγκεφάλου, ένα σημαντικό σύστημα αφύπνισης με προεκβολές που εκτείνονται σε ολόκληρο τον εγκέφαλο. Η πιτολισάντη επίσης ρυθμίζει διάφορα συστήματα νευροδιαβιβαστών, αυξάνοντας την απελευθέρωση ακετυλοχολίνης, νοραδρεναλίνης και ντοπαμίνης στον εγκέφαλο.

Η ριλουζόλη προτείνεται ότι δρα μέσω αναστολής των διαδικασιών που αφορούν το γλουταμικό. Ο μηχανισμός δράσης είναι άγνωστος. Πιθανολογείται ότι το γλουταμικό (ο πρωταρχικός διεγερτικός νευροδιαβιβαστής του κεντρικού νευρικού συστήματος) παίζει ρόλο στη θνησιμότητα των κυττάρων που χαρακτηρίζουν την ασθένεια της πλάγιας μυατροφικής σκλήρυνσης (ΠΜΣ).

Η ταφαμίδη (tafamidis) είναι ένας σταθεροποιητής της τρανσθυρετίνης (TTR). Η ταφαμίδη δεσμεύεται στην TTR στις θέσεις δέσμευσης της θυροξίνης, σταθεροποιώντας το τετραμερές και επιβραδύνοντας τον διαχωρισμό σε μονομερή, το ρυθμο-καθοριζόμενο βήμα στην παθογένεια της αμυλοείδωσης σχετιζόμενης με την τρανσθυρετίνη.

Η τετραβεναζίνη, σύμφωνα με μελέτες που έγιναν in vitro, αναστέλλει αναστρέψιμα τον ανθρώπινο αγγειακό μεταφορέα μονοαμίνης τύπου 2 (VMAT2), με αποτέλεσμα τη μειωμένη πρόσληψη μονοαμινών στα συναπτικά αγγεία και την εξάντληση του αποθέματος μονοαμίνης. Η τετραβεναζίνη εξαντλεί κατά προτίμηση την ντοπαμίνη και επηρεάζει άλλες μονοαμίνες, τη νοραδρέναλινη και την σερετονίνη, σε μικρότερο βαθμό. Η εξάντληση των νευροδιαβιβαστών με εφάπαξ δόση τετραβεναζίνης είναι αναστρέψιμη και διαρκεί μόνο μερικές ώρες.

Η SOD1-ALS είναι μια κατά κύριο λόγο αυτοσωματική επικρατούσα διαταραχή που προσβάλλει περίπου το 2% του πληθυσμού με ALS. Οι μεταλλάξεις στο γονίδιο SOD1 οδηγούν σε συσσώρευση μιας τοξικής μορφής της πρωτεΐνης SOD1. Η τοφερσένη είναι ένα αντινοηματικό ολιγονουκλεοτίδιο (ASO), συμπληρωματικό σε ένα τμήμα της 3' αμετάφραστης περιοχής (3′UTR) του mRNA για το ανθρώπινο SOD1 και προσδένεται στο mRNA με ζευγάρωμα βάσεων κατά Watson-Crick (υβριδοποίηση). Αυτή η υβριδοποίηση της τοφερσένης με το ομότυπο mRNA οδηγεί σε μεσολαβούμενη από την RNase-H αποικοδόμηση του mRNA του SOD1, πράγμα που μειώνει τον βαθμό σύνθεσης της πρωτεΐνης SOD1.

Η βαλβεναζίνη δρα ως αναστολέας του κυστικού μεταφορέα μονοαμίνης 2 (VMAT2), ένας μεταφορέας που ρυθμίζει την πρόσληψη μονοαμίνης από το κυτταρόπλασμα στο συναπτικό κυστίδιο για αποθήκευση και απελευθέρωση.

Η βουτρισιράνη συνδέεται μέσω ομοιοπολικού δεσμού με έναν συνδέτη που περιέχει τρία κατάλοιπα Ν-ακετυλογαλακτοζαμίνης (GalNAc) για να καταστεί δυνατή η μεταφορά του siRNA στα ηπατοκύτταρα. Μέσω μιας φυσικής διεργασίας που ονομάζεται παρεμβολή RNA (RNAi), η βουτρισιράνη προκαλεί την καταλυτική αποικοδόμηση του mRNA της TTR στο ήπαρ, με αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων παραλλαγμένης και μη μεταλλαγμένης πρωτεΐνης TTR στον ορό.