Ομάδα ATC: N03A Αντιεπιληπτικά

Η μπριβαρακετάμη είναι ένα αντιεπιληπτικό φάρμακο. Ο ακριβής τρόπος δράσης της μπριβαρακετάμης δεν είναι σαφής, ωστόσο συνδέεται σε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται πρωτεΐνη 2Α των συναπτικών κυστιδίων, η οποία συμμετέχει στην απελευθέρωση χημικών διαβιβαστών από τα νευρικά κύτταρα. Η εν λόγω δράση βοηθά την μπριβαρακετάμη να σταθεροποιεί την ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο και να αποτρέπει τις επιληπτικές κρίσεις.

Οι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους η κανναβιδιόλη ασκεί τις σπασμολυτικές δράσεις της στον άνθρωπο είναι άγνωστοι. Η κανναβιδιόλη δεν ασκεί την σπασμολυτική δράση της μέσω αλληλεπίδρασης με υποδοχείς κανναβιδιόλης. Η κανναβιδιόλη μειώνει τη νευρωνική υπερδιεγερσιμότητα μέσω ρύθμισης του ενδοκυτταρικού ασβεστίου, καθώς και ρύθμιση της μεσολαβούμενης από την αδενοσίνη σηματοδότησης μέσω αναστολής της κυτταρικής πρόσληψης αδενοσίνης.

Η καρβαμαζεπίνη είναι παράγωγο της διβενζαζεπίνης. Ανήκει στην φαρμακευτική κατηγορία των αντιεπιληπτικών, νευροτρόπων και ψυχοτρόπων φαρμάκων. Η καρβαμαζεπίνη βοηθά στον έλεγχο της διαβίβασης των μηνυμάτων από τον εγκέφαλο στους μυς.

Η κενομπαμάτη είναι ένα μικρό μόριο με διπλό μηχανισμό δράσης. Είναι ένας θετικός αλλοστερικός τροποποιητής των υποτύπων του διαύλου ιόντων του γ-αμινοβουτυρικού οξέος (GABAA), ο οποίος δεν δεσμεύεται στη θέση δέσμευσης της βενζοδιαζεπίνης. Η κενομπαμάτη έχει επίσης δειχθεί ότι μειώνει την επαναλαμβανόμενη νευρωνική πυροδότηση ενισχύοντας την αδρανοποίηση των καναλιών νατρίου και αναστέλλοντας το εμμένον συστατικό του ρεύματος νατρίου.

Η κλοναζεπάμη (clonazepam) ασκεί μία άμεση αναστολή της επιληπτογόνου εστίας του φλοιού ή του υποφλοιού και παρακωλύει τη γενίκευση της σπασμογόνου δραστηριότητας. Επομένως, η κλοναζεπάμη επιδρά ευεργετικά στις εστιακές επιληψίες και στις πρωτοπαθείς γενικευμένες κρίσεις. Η κλοναζεπάμη ενισχύει την προ και μετασυναπτική ανασταλτική ενέργεια του γ-αμινοβουτυρικού οξέος στον εγκέφαλο.

Η εσλικαρβαζεπίνη και οι μεταβολίτες της σταθεροποιούν την αδρανοποιημένη κατάσταση τασεοελεγχόμενων διαύλων νατρίου, αποτρέποντας την επιστροφή τους στην ενεργοποιημένη κατάσταση και επομένως διατηρώντας επαναλαμβανόμενη νευρωνική πυροδότηση. Γι' αυτό η εσλικαρβαζεπίνη ενδείκνυται ως συμπληρωματική θεραπεία σε ενήλικες με εστιακές επιληπτικές κρίσεις με ή χωρίς δευτερογενή γενίκευση.

Η αιθοσουξιμίδη είναι ένα αντιεπιληπτικό φάρμακο.

Η φενφλουραμίνη είναι ένας παράγοντας έκλυσης σεροτονίνης και, ως εκ τούτου, διεγείρει πολλαπλούς υποτύπους 5-HT υποδοχέων μέσω της έκλυσης σεροτονίνης. Η φενφλουραμίνη μπορεί να μειώσει τις κρίσεις δρώντας ως αγωνιστής επί συγκεκριμένων υποδοχέων σεροτονίνης στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένων των υποδοχέων 5-ΗΤ1D, 5-HT2A και 5-HT2C, καθώς και δρώντας στον υποδοχέα sigma-1. Ο ακριβής μηχανισμός δράσης της φενφλουραμίνης στο σύνδρομο Dravet και στο σύνδρομο Lennox-Gastaut δεν είναι γνωστός.

Η γαναξολόνη είναι μεθύλιο ανάλογο του ενδογενούς νευροστεροειδούς αλλοπρεγνανολόνη. Η γαναξολόνη είναι νευροδραστικό κορτικοστεροειδές το οποίο επιδρά θετικά και αλλοστερικά στους υποδοχείς γ-αμινοβουτυρικού οξέος τύπου A (GABA_A) στο ΚΝΣ μέσω της αλληλεπίδρασής του με ένα σημείο αναγνώρισης το οποίο είναι διαφορετικό από άλλους αλλοστερικούς ρυθμιστές των υποδοχέων GABA_A. Οι αντισπασμωδικές της επιδράσεις θεωρείται ότι προκύπτουν από αυτή τη ρύθμιση της λειτουργίας των υποδοχέων GABA_A, η οποία παρέχει σταθερή, ή τονική, ρύθμιση της επαγόμενης από τους GABA ανασταλτικής νευρομετάδοσης.

Η λακοσαμίδη είναι ένα λειτουργικό αμινοξύ με αντιεπιληπτική δράση. Ο ακριβής μηχανισμός μέσω του οποίου η λακοσαμίδη ασκεί την αντιεπιληπτική της δράση στον άνθρωπο αναμένεται να διευκρινιστεί πλήρως.

Η λαμοτριγίνη (lamotrigine) αποτελεί έναν αναστολέα των ηλεκτροδυναμικών διαύλων νατρίου. Αναστέλλει την επαναλαμβανόμενη μεταγωγή σήματος μέσω των νευρώνων και την απελευθέρωση του γλουταμινικού (ενός νευροδιαβιβαστή που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων).

Η λεβετιρακετάμη (levetiracetam) είναι ένα πυρρολιδονικό παράγωγο, το οποίο δεν έχει χημική σχέση με τις υπάρχουσες αντιεπιληπτικές δραστικές ουσίες. Η λεβετιρακετάμη παρέχει προστασία κατά των σπασμών σε ευρύ φάσμα μοντέλων πειραματόζωων της εστιακής και της πρωτογενώς γενικευμένης επιληψίας χωρίς να έχει προσπασμωδική ενέργεια. Ο πρωτογενής μεταβολίτης είναι αδρανής.

Η μεθυλφαινοβαρβιτάλη (methylphenobarbital) είναι ένα βαρβιτουρικό και χρησιμοποιείται κυρίως ως αντισπασμωδικό, αλλά και ως ηρεμιστικό και αγχολυτικό. Είναι το Ν-μεθυλιωμένο ανάλογο της φαινοβαρβιτάλης και έχει παρόμοιες ενδείξεις, θεραπευτική αξία και ανεκτικότητα.

Η οξυκαρβαζεπίνη (oxcarbazepine) λειτουργεί διατηρώντας υπό έλεγχο τα «υπερδιεγερμένα» κύτταρα του εγκεφάλου, μειώνοντας έτσι την συχνότητα των επιληπτικών σπασμών. Η φαρμακολογική δράση της οξκαρβαζεπίνης, ασκείται κυρίως μέσω του μεταβολίτη της οξκαρβαζεπίνης (MHD). Ο μηχανισμός δράσης της οξκαρβαζεπίνης και του MHD πιστεύεται ότι βασίζεται κυρίως στον αποκλεισμό των διαύλων νατρίου που είναι ευαίσθητοι στις διαφορές δυναμικού.

Η περαμπανέλη (perampanel) είναι ένας εξαιρετικά εκλεκτικός, μη συναγωνιστικός ανταγωνιστής του ιονοτροπικού AMPA (α-αμινο-3-υδροξυ-5-μεθυλο-4-ισοξαζολοπροπιονικό οξύ) υποδοχέα του γλουταμινικού οξέος σε μετα-συναπτικούς νευρώνες. Το γλουταμινικό οξύ είναι ο κύριος διεγερτικός νευροδιαβιβαστής του κεντρικού νευρικού συστήματος και έχει εμπλακεί σε μια σειρά από νευρολογικές διαταραχές που προκαλούνται από νευρωνική υπερδιέγερση. Ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο η περαμπανέλη ασκεί τις αντιεπιληπτικές δράσεις της στον άνθρωπο αναμένεται να διευκρινιστεί πλήρως.

Η φαινοβαρβιτάλη ανήκει στα βαρβιτουρικά και χρησιμοποιείται για τις αντισπασμωδικές και κατασταλτικές-υπνωτικές ιδιότητες της στη διαχείριση των επιληπτικών κρίσεων. Η φαινοβαρβιτάλη επιδρά στους υποδοχείς GABAA, αυξάνοντας την συναπτική αναστολή.

Η φαινυτοΐνη (phenytoin) είναι ένα αντιεπιληπτικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία του status epilepticus. Η κύρια περιοχή της δράσης της είναι ο κινητικός φλοιός όπου αναστέλλεται η επέκταση του επιληπτικού παροξυσμού.

Η πριμιδόνη (primidone) είναι ένα βαρβιτουρικό με αντισπασμωδικές ιδιότητες και δρα ως αγωνιστής των υποδοχέων GABA. Η πριμιδόνη, είτε μόνη της είτε ταυτόχρονα με άλλα αντιεπιληπτικά, χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των grand mal, ψυχοκινητικών και των εστιακών επιληπτικών κρίσεων.

In vitro μελέτες δείχνουν ότι η ρετιγκαμπίνη δρα κυρίως ανοίγοντας τους νευρωνικούς διαύλους καλίου. Αυτό σταθεροποιεί το δυναμικό ηρεμίας της μεμβράνης και ελέγχει την υπό-ουδική ηλεκτρική διεγερσιμότητα στους νευρώνες, εμποδίζοντας έτσι την έναρξη επαναλαμβανομένων επιληπτόμορφων εκφορτίσεων δυναμικών ενεργείας. Ο μηχανισμός δράσης της ρετιγκαμπίνης στους διαύλους καλίου είναι καλά τεκμηριωμένος, αλλά άλλοι μηχανισμοί μέσω των οποίων η ρετιγκαμπίνη μπορεί να διασφαλίζει μια αντιεπιληπτική δράση παραμένουν προς πλήρη διαλεύκανση.

Η ρουφιναμίδη (rufinamide) είναι ένα αντισπασμωδικό φάρμακο. Η ρουφιναμίδη ρυθμίζει τη δραστηριότητα των διαύλων νατρίου, παρατείνοντας την ανενεργή τους κατάσταση.

Η στιριπεντόλη ενισχύει την αποτελεσματικότητα άλλων αντιεπιληπτικών, όπως καρβαμαζεπίνη, βαλπροϊκό νάτριο, φαινυτοΐνη, φαινοβαρβιτάλη και πολλών βενζοδιαζεπινών ως αποτέλεσμα των φαρμακοκινητικών αλληλεπιδράσεων. Η δεύτερη επίδραση της στιριπεντόλης βασίζεται κυρίως στη μεταβολική αναστολή διαφόρων ισοενζύμων, ιδιαίτερα των CYP 450 3A4 και 2C19, που συμμετέχουν στον ηπατικό μεταβολισμό άλλων αντιεπιληπτικών φαρμάκων.

Η σουλτιάμη (sultiame) είναι ένα σουλφοναμίδιο και αναστολέας του ενζύμου της καρβονικής ανυδράσης. Χρησιμοποιείται ως αντισπασμωδικό.

Η τιαγκαμπίνη είναι ένας ισχυρός και εκλεκτικός αναστολέας της πρόσληψης του GABA από τους νευρώνες και τη νευρογλοία. Η θεραπεία με τιαγκαμπίνη οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων του GABA στον εγκέφαλο, το οποίο είναι ο μείζων ανασταλτικός νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο.

Η τοπιραμάτη (topiramate) ταξινομείται ως σουλφαματο-υποκατεστημένος μονοσακχαρίτης. Ο ακριβής μηχανισμός σύμφωνα με τον οποίο η τοπιραμάτη ασκεί τις αντιεπιληπτικές επιδράσεις και τις επιδράσεις της για την προφύλαξη από την ημικρανία δεν είναι γνωστός.

Το βαλπροϊκό οξύ ανήκει στα αντιεπιληπτικά φάρμακα. Κύρια δράση του είναι η ελάττωση της διάδοσης των ανώμαλων ηλεκτρικών εκφορτίσεων στον εγκέφαλο ενώ πιθανώς να ενισχύει τη δράση του γ-αμινοβουτυρικού οξέος στις ανασταλτικές συνάψεις.

Η βιγαμπατρίνη (vigabatrin) είναι εκλεκτικός μη αναστρέψιμος αναστολέας της τρανσαμινάσης GABA, του ενζύμου που είναι υπεύθυνο για τη διάσπαση του GABA (γ-αμινοβουτυρικό οξύ). Η βιγαμπατρίνη αυξάνει τη συγκέντρωση του GABA, του μείζονος ανασταλτικού νευροδιαβιβαστή στον εγκέφαλο.

Η ζονισαμίδη είναι ένα παράγωγο της βενζισοξαζόλης με αντιεπιληπτική και αντισπασμωδική δραστηριότητα. Ο μηχανισμός δράσης της ζονισαμίδης δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί, αλλά φαίνεται να δρα σε διαύλους νατρίου κι ασβεστίου ευαίσθητους στην τάση, και ως εκ τούτου να διακόπτει τη συγχρονισμένη νευρωνική πυροδότηση, μειώνοντας την έκταση των εξόδων των επιληπτικών σπασμών και διακόπτοντας την επακόλουθη επιληπτική δραστηριότητα.